Nguồn: https://www.webmd.com/ibd-crohns-disease/ulcerative-colitis/what-is-ulcerative-colitis#1

Viêm loét đại tràng là gì?

Viêm loét đại tràng (UC) là bệnh lý viêm ở niêm mạc đại tràng. Nó gây ra kích ứng, viêm và loét trong niêm mạc đại tràng.

Hiện nay chưa có cách chữa trị dứt điểm, và mọi người thường có các triệu chứng suốt đời. Nhưng các phương pháp điều trị đúng có thể giúp bạn kiểm soát tốt căn bệnh này.

Các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Viêm loét đại tràng xảy ra khi hệ thống miễn dịch mắc sai lầm. Thông thường, hệ thống miễn dịch tấn công những kẻ xâm lược gây hại cho cơ thể bạn. Nhưng trong trường hợp của bệnh lý viêm loét đại tràng, hệ thống miễn dịch của bạn lại nghĩ rằng thức ăn, những vi khuẩn đường ruột tốt và các tế bào lót đại tràng của bạn là những kẻ xâm nhập.

Vì vậy, các tế bào bạch cầu, vốn dĩ thường bảo vệ bạn khỏi những tác nhân gây hại, nay lại tấn công niêm mạc đại tràng. Chúng gây viêm và loét.

Các bác sĩ không chắc chắn tại sao mọi người bị như vậy. Gen của bạn có thể đóng một vai trò; bệnh đôi khi xuất hiện liên tục giữa các thành viên trong gia đình. Những điều khác xung quanh bạn cũng có thể là nguyên nhân gây ra viêm loét đại tràng. Những điều có thể ảnh hưởng đến nguy cơ bị viêm loét đại tràng bao gồm:

• Tuổi tác: Nếu bạn là người từ 15 đến 30 tuổi hoặc trên 60 tuổi, bạn có nguy cơ cao bị viêm loét đại tràng hơn hẳn.
• Chủng tộc: Nguy cơ cao nhất ở những người gốc Do Thái Ashkenazi.
• Lịch sử gia đình: Nguy cơ của bạn có thể cao hơn tới 30% nếu bạn có người thân đã mắc bệnh lý này.
• Thực phẩm và căng thẳng không gây ra nó, nhưng chúng có thể gây ra một loạt các triệu chứng của bệnh lý này.

Các dạng viêm loét đại tràng

Loại viêm loét đại tràng mà bạn mắc phải được phân loại dựa vào vị trí của nó

Viêm niêm mạc trực tràng (Ulcerative proctitis):

Đây là dạng viêm nhẹ nhất. Nó chỉ diễn ra ở trực tràng - một phần của đại tràng gần nhất với hậu môn. Chảy máu trực tràng có thể là dấu hiệu duy nhất của bệnh.

Viêm trực tràng và đại tràng sigma (Proctosigmoid):

Bạn có thể bị tiêu chảy ra máu, đau quặn bụng và đau toàn thân. Bạn luôn cảm thấy có nhu cầu đi đại tiện, nhưng lại ko thể thực hiện được.  (Bác sĩ của bạn có thể gọi đây là tenesmus).

Viêm đại tràng bên trái (Left-sided colitis):

Gây ra chuột rút ở bên trái bụng của bạn. Bạn cũng sẽ bị tiêu chảy ra máu, và bạn có thể bị giảm cân. Bạn có thể bị viêm từ trực tràng lên qua bên trái của đại tràng.

Pancolitis:

Là dạng viêm thường ảnh hưởng đến toàn bộ đại tràng của bạn. Nó có thể gây ra những cơn tiêu chảy nặng kèm máu, đau bụng, đau, mệt mỏi và sụt cân nghiêm trọng.

Viêm loét đại tràng thể nặng cấp tính (Acute severe ulcerative colitis):

Rất hiếm gặp. Nó ảnh hưởng đến toàn bộ đại tràng của bạn và gây đau dữ dội, tiêu chảy nặng, chảy máu và sốt.

Các triệu chứng của viêm loét đại tràng

Triệu chứng chính của viêm loét đại tràng là tiêu chảy ra máu. Có thể có một số mủ trong phân của bạn.

Các triệu chứng khác bao gồm:

• Chuột rút đau bụng
• Đột nhiên thúc giục đi đại tiện
• Không cảm thấy đói
• Giảm cân
• Cảm thấy mệt
• Sốt
• Mất nước
• Đau khớp hoặc đau nhức
• Lở loét
• Đau mắt khi bạn nhìn vào một ánh sáng chói
• Quá ít tế bào hồng cầu, được gọi là thiếu máu
• Vết loét da
• Cảm giác đi ngoài ko hết
• Thức dậy vào ban đêm để đi đại tiện
• Không thể giữ phân của bạn trước khi vào nhà vệ sinh
• Đau hoặc chảy máu khi đi đại tiện
• Các triệu chứng của bạn có thể bùng phát, biến mất và quay trở lại. Bạn có thể không có bất kỳ triệu chứng nào trong nhiều tuần hoặc nhiều năm.

Viêm loét đại tràng (UC) so với bệnh Crohn và hội chứng ruột kích thích

Các bệnh đường ruột khác có thể có một số triệu chứng tương tự với Viêm loét đại tràng, tuy nhiên có thể phân biệt như sau:

• Viêm loét đại tràng chỉ ảnh hưởng đến đại tràng và niêm mạc đại tràng.
• Bệnh Crohn gây viêm, nhưng nó cũng ảnh hưởng đến những nơi khác trong đường tiêu hóa của bạn.
• Hội chứng ruột kích thích có một số triệu chứng giống như viêm loét đại tràng, nhưng nó không gây ra viêm hoặc loét. Thay vào đó, nó gây ra hàng loạt vấn đề với các cơ trong ruột của bạn.

Chẩn đoán viêm loét đại tràng

Bác sĩ sẽ sử dụng các xét nghiệm để biết bạn có bị viêm loét đại trang thay vì bệnh đường ruột khác hay không.

• Xét nghiệm máu có thể cho thấy nếu bạn bị thiếu máu hoặc viêm.
• Các mẫu phân có thể giúp bác sĩ loại trừ nhiễm trùng hoặc ký sinh trùng trong đại tràng của bạn. Chúng cũng có thể hiển thị nếu có máu trong phân của bạn mà bạn không thể thấy.
• Nội soi đại tràng sigma linh hoạt cho phép bác sĩ nhìn vào phần dưới của đại tràng. Họ sẽ đặt một ống có thể uốn cong vào đại tràng dưới của bạn thông qua hậu môn. Ống có trang bị một đèn chiếu sáng nhỏ và máy ảnh ở cuối ống. Bác sĩ cũng có thể sử dụng một công cụ nhỏ để lấy một mẩu nhỏ niêm mạc của đại tràng dưới của bạn. Điều này được gọi là sinh thiết. Một bác sĩ trong phòng thí nghiệm sẽ xem xét mẫu dưới kính hiển vi.
• Nội soi đại tràng là quá trình tương tự như soi đại tràng sigma linh hoạt, chỉ có bác sĩ mới nhìn vào toàn bộ đại tràng của bạn, không chỉ phần dưới.
• X-quang ít phổ biến hơn để chẩn đoán bệnh, nhưng bác sĩ có thể chỉ định bạn làm Xquang trong những trường hợp đặc biệt.

Điều trị

Điều trị viêm loét đại tràng có hai mục tiêu chính. Đầu tiên là làm cho bạn cảm thấy tốt hơn và tạo cơ hội cho đại tràng của bạn để chữa lành. Thứ hai là để ngăn chặn bùng phát nhiều hơn. Bạn có thể cần kết hợp thay đổi chế độ ăn uống, thuốc hoặc phẫu thuật để đạt được những mục tiêu đó.

Chế độ ăn: Một số thực phẩm có thể làm cho các triệu chứng của bạn tồi tệ hơn. Bạn có thể thấy rằng thức ăn mềm, nhạt không làm phiền bạn nhiều như các món ăn cay. Nếu bạn không thể tiêu hóa sữa (có nghĩa là bạn không dung nạp đường sữa), bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngừng ăn các sản phẩm từ sữa. Một chế độ ăn uống cân bằng với nhiều chất xơ, protein nạc, trái cây và rau sẽ cung cấp đủ vitamin và chất dinh dưỡng.

Thuốc: Bác sĩ của bạn có thể kê toa một vài loại thuốc khác nhau, bao gồm:

• Kháng sinh: giúp chống lại nhiễm trùng và giúp cho đại tràng của bạn lành lại.
• Aminosalicylat: Những loại thuốc này có một thứ gọi là axit 5-aminosalicylic (5-ASA) chống viêm và giúp kiểm soát các triệu chứng.
• Corticosteroid: Nếu aminosalicylates không hiệu quả, hoặc các triệu chứng của bạn nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể cung cấp cho bạn các loại thuốc chống viêm chứa corticosteroid trong một thời gian ngắn.
• Thuốc điều hòa hệ miễn dịch: Những thứ này giúp ngăn chặn hệ thống miễn dịch của bạn tấn công vào đại tràng. Chúng có thể cần thời gian để có hiệu lực. Bạn có thể không nhận thấy bất kỳ thay đổi nào trong tối đa 3 tháng.
• Chế phẩm sinh học: Chúng được làm từ protein trong các tế bào sống thay vì từ hóa chất. Các chế phẩm sinh học dành cho những người bị viêm loét đại tràng nặng.
• Loperamid: Thuốc này có thể làm chậm hoặc ngừng tiêu chảy. Nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi dùng nó.

Phẫu thuật: Nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả hoặc viêm loét đại tràng của bạn rất nghiêm trọng, bạn có thể cần phẫu thuật để cắt bỏ đại tràng (cắt đại tràng) hoặc cả đại tràng và trực tràng (cắt bỏ trực tràng). Nếu bạn phẫu thuật cắt bỏ ruột, bác sĩ có thể làm một túi nhỏ ra khỏi ruột non của bạn và gắn nó vào hậu môn của bạn. Nó cho phép cơ thể bạn thải chất thải bình thường, vì vậy bạn không cần phải đeo túi để thu thập phân.